در میان آنها 27 مرد و یک زن حضور داشت که ضمن گفتگو درباره مشکلات خود در جستجوی راهحلی بودند که منجر به تشکیل شرکت تعاونی راچدیل در سال 1844 شد. در آخر سال اول شرکت تعاونی راچدیل 74 عضو و بعد از 10 سال اعضا آن به 90 نفر و سرمایه شرکت به 7000 لیره رسید. آنها راه حل بهبود اوضاع برای همه را تعاونی دانستند و اولین شرکت تعاونی دنیا شدند.
تعاونی یکی از راههای رسیدن به تجارت عادلانه است. در تعاونیها نیروی کار برای صاحب سرمایه و در خدمت انباشت سرمایه کار نمیکند. بلکه همه اعضا برای هم کار میکنند و سود حاصل از کار چون اندوختهای مشترک میان همه تقسیم میشود.
اولین شنبه جولای هر سال به عنوان روز جهانی تعاون اعلام شده است. در 16 دسامبر سال 1992 مجمع عمومی سازمان ملل در قطعنامه شماره 47/9 این روز را تصویب کرد. سازمان ملل متحد اولین بار درسال 1995 (صدمین سال تاسیس اتحادیه بین المللی تعاون) روز تعاون را جشن گرفت و از دولتهای عضو درخواست نمود تا با مشارکت تعاونی ها آن روز را جشن بگیرند. در ایران سابقه تعاونی در ایران به سال ۱۳۰۳ در ایران باز میگردد. در آن سال مواردی در خصوص تعاونی مطرح و در مجموعهای تحت عنوان قانون تجارت به تصویب رسید. در پی آن در سال ۱۳۱۴ را می توان نقطه آغاز تشکیل و ثبت قانونی شرکت های تعاونی در ایران قلمداد نمود. پس از انقلاب هم اصل ۴۴ قانون اساسی به بخش تعاونی در اقتصاد ملی اختصاص پیدا کرده و شرح و تفصیل آن در ۱۳ شهریور ۱۳۷۰، به تصویب مجلس رسیده است.
تعاونی یکی از اشکال همیاری درعصر جدید است. تعاونیها که دراغلب کشورها توسط اقشار مختلف و با هدفهای گوناگون فعالیت خود را آغاز کردند. تعاونی اجتماع افرادی است که برای تامین نیازهای مشترک اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تشکیل میشود. اداره و نظارت دموکراتیک در این موسسه از طریق اجتماع و توافق حاضران با مالکیت همگانی انجام میپذیرد. تعاونیها بر ارزشهای خودیاری، مسئولیتپذیری، دموکراسی، برابری، انصاف و اتحاد استوارند. اعضاء باید به ارزشهای اخلاقی صداقت، آزادی، مسئولیت اجتماعی و توجه به دیگران معتقد باشند. قوانین حاکم بر تعاونیها دستورالعملهایی است که بتوانند ارزشهای گفته شده را عملی میسازند. قوانین برخی از اولین تعاونیهایی که با آغاز نهضت تعاون بوجود آمدند عبارتند از: عضویت آزاد، تخصیص سود به اعضاء نسبت به کار آنها، انباشت سرمایه به عنوان ذخیره عمومی، فروش اجناس به قیمت عادلانه و پیشبرد امور آموزشی. این اصول الهامبخش دستورالعملهایی بود که راههای رسیدن به اهداف مشترک را تعیین میکردند.
برخی از این اصول عبارتاند از:
الف. اجتماع مستقل اشخاص: تعاونی، سازمانی جمعی است که با تشکل اشخاص به وجود میآید. پس اولین شرط تشکیل تعاونی اجتماع اشخاص است. علاوه بر آن، تعاون شخصیتی مستقل است که به سایر سازمانها ازجمله دولت وابستگی ندارد.
ب. وجود هدف یا نیاز مشترک: فلسفه وجودی تعاون تأمین اهداف و نیازهای مشترک اعضا است. برای همین تشکل تعاونی و استمرار فعالیت آن منوط به تلاش برای دستیابی به اهداف و رفع نیازهای مشترک اعضا است.
ج. اداره نظارت و دموکراتیک: در شیوه مدیریت و اداره تعاونی نقش و وظیفه اعضا اهمیت دارد و هر عضو به عنوان یک رأی مساوی با هریک دیگر از اعضا در مدیریت و نظارت تعاونی به شیوه دموکراتیک مشارکت میکند.
د. مالکیت جمعی: کلیۀ اعضا در تأمین سرمایه تعاونی مشارکت مالی دارند و به نسبت سهام خریداریشده در مالکیت تعاونی سهیم هستند. مالکیت تعاونی مشاع و بهصورت جمعی است.
ه. عضویت اختیاری: تعاونیها سازمانهای داوطلبانه هستند که بااراده و توافق اعضا برای تأمین نیازهای مشترک تأسیس میشوند. به همین دلیل هیچکس را نمیتوان بهاجبار به عضویت تعاونی وادار کرد. همچنین ادامه عضویت هم به انتخاب اعضا وابسته است و شکل جدا شدن از گروه به توافقهای تصویب شده در جمع تعاونی مربوط است.
تعاونی میتواند شکل مناسبی برای جمع شدن تخصصهای مختلف و داراییهای محدود باشد و باعث ارتقا کسب و کارهای خرد زنان هنرمند شود. تولید صنایع دستی از جمله مشاغل خردی است که زنان زیادی با آن امرار معاش میکنند و بتازگی نیز مورد استقبال جامعه قرار گرفته است.
اما مشکلات چندی مانع توسعه کار زنان تولیدکننده است. برای مثال بهای تامین مواد طبیعی باکیفیت، محدودیت در دسترسی به مهارتهای حرفهای طراحی، بسته بندی و تبلیغات، همچنین مشکلات فنی تولید و فروش دستآفریدهها.
تعاونی میان کسانی که همگی به کاری در حوزه مشابه مشغولاند، میتواند بسیاری از این موانع را حل کند. همافزایی بین زنان شبکه روابط آنها را گستردهتر میسازد و با استفاده از اعتبار جاری در شبکه همیاری میتوانند بین خودشان به تقسیم کار تخصصی برسند. طبیعی است تجمیع توانها در یک سیستم عادلانه میتواند نتایج مفیدی داشته باشد، از آن جمله:
- تجمیع امکانات مالی خرد تامین منابع مورد نیاز را آسانتر میکند.
- تقسیم کار تخصصی کیفیت کار را ارتقا داده و آموزش حرفهای نیروها را ممکن میسازد.
- یک جمع تعاونی وابسته به فرد نیست و به همین دلیل میتواند برای نسلها تداوم پیدا کرده و به یک نهاد اجتماعی تبدیل شود که تجربههای فرهنگی را حفظ و منتقل میکند.
- سود حاصل از ارتقا کیفیت و توسعه کار افزایش پیدا کرده و این منفعت همه اعضا را بهره مند میسازد.
در یک کلام تعاون میان زنانی که در تولید توانمند شدند، میتواند به عنوان یک هویت جمعی تازه به همه آنها کمک کند. به این ترتیب تعاونیها راه حل عادلانهای است که میتواند در شرایط ناکافی بودن سرمایه اولیه به توانمندتر شدن زنان و کسب و کارهای خرد یاری رساند.